Буш ба гутал

Мэдээллийн хэрэгслүүдийн өнгөрсөн долоо хоногийн дуулиант мэдээгээр Буш руу гутал шидэж, магадгүй олон хүний загатнасан газар маажсан мэдээг шалгаруулахад маргах хүн гарахгүй байх. Японы телевизийн нэгэн сувгаар (ямар суваг байсныг анзаарсангүй) энэ тухай шинжлэх ухааны үндэстэйгээр судласан нэвтрүүлэг хальт үзэв. Дүрслэлийг хэт удаашруулах чадвартай камер ашигласан хэмжилтээр Буш эхний гутлаас 0.25 секундэд бултаж чаджээ. Энэ хугацаа нь машины аваар тохиолдох үед жолооч хажуугийн хоёр толио самбаачлан харж чадах хугацаатай ойролцоо юм байна. Ингэхээр бүрэн эрх нь дуусгавар болж буй ерөнхийлөгч хэр хурдан, сурамгай бултсан нь харагдаж байна.
Бичлэгээс харахад Буш иракийн ерөнхий сайд руу хандан ярьж байгаад сэтгүүлчид цугласан танхим руу харах үед буюу өөрөөр хэлбэл танхим зүгээс ямар нэгэн довтолгоо ирэхэд амжилттай бултах магадлал өндөрссөн үед эхний гутлыг шиджээ.

Хоёр дахь гутлыг шидэхэд ойролцоо байсан сэтгүүлчийн гар бага зэрэг саад болж гутал Буш хүрэх замдаа эхнийхийг бодвол арай удаан буюу 0.38 секунд хугацаа зарцуулжээ. Гутал нисэх хугацаа удаан байсан, Буш дараагийн довтолгоонд бэлэн байсан болохоор энэ удаагийн шидэлт бас л амжилтгүй болсон.

Нэвтрүүлгийн уран бүтээлчид нэгэн дээд сургуулийн профессор багшаар гутлыг амжилттай шидэж байг онох нөхцөлийн талаар тооцоо хийлгэсэн байна. Ирак сэтгүүлч гутлаа хоншоор хэсгээс нь барьж эргэлдүүлэн шидсэн нь агаарын эсэргүүцлийн нөлөөгөөр удаан (0.25с) нисэх нөхцөл болжээ. Профессорын тооцоолсноор гутлын хоншоорыг бай руу чиглүүлэн, гутлын улны дунд хэсгээс (хүндийн төв) барьж, эргэлдүүлэлгүй шулуун хэлбэрээр шидсэн бол 0.12 секундэд Бушийг бүрэн онох боломжтой байсан байна.

Хэрэв та Энхбаяр ч юм уу, өөр ямар нэгэн орны ерөнхийлэгч руу гутал шидэхээр төлөвлөж байгаа бол дээрx тооцооны дагуу шидвэл найдвартай онохнээ.


Зүрх судасны өвчний эмчилгээний шинэ арга

Манай монголчуудын өвчнөөс шалтгаалсан нас баралтын 45 орчим хувийг зүрх судасны өвчин эзэлдэг гэдэг. Зүрх судасны өвчлөл нь буруу хооллолт, хөдөлгөөний дутагдал, архи тамхи гэх мэт хортой зуршилаас голчлон шалтгаалдаг. Мөн манай эмнэлгийн байгууллагын хоцрогдол, эмч нарын ур чадвараас шалтгаалан эрт оношлох, эмчилгээг үр дүнтэй явуулах боломж зарим талаар хязгаарлагдмал байдагтай холбоотой санагддаг. Энд нэг жишээ дурдахад даралт ихэсч хариугүй цус харвачихмаар санагдаад түргэн дуудахад өөдөөс нь насыг нь асуудаг, тавь, жар гарсан хүнд бол эмээ уугаад тайван хэвтвэл зүгээр болно гээд утсаа шиддэг гэх мэт яриа хөгшчүүлээсээ сонсож байлаа.

Гэр бүл, төрөл төрөгсөд дунд маань цусны даралт ихэсдэг, зүрх өвддөг, эсвэл илүүдэл жинтэй, хэд алхаад л амьсгаадсан хүмүүс цөөн биш байдаг. Миний хувьд ч мөн адил, тэднийхээ эрүүл мэндэд санаа зовж, хэдийгээр мэргэжил мэдлэг тэс өөрч завтай үедээ ном, сэтгүүл эргүүлж, тодорхой ойлголттой болохыг хичээж явдаг. Зүрх судасны төрлийн зарим өвчний эмчилгээг уламжлалт мэс заслын аргаар хийхэд судас тайрах, нөхөх гэх мэт нарийн төвөгтэй хагалгаа хийдэг, өвчтөнгүүд ихэвчлэн өндөр настай байдгаас мэс заслын шарх эдгэхгүй удах, өвчтөнийг бүрэн нойрсуулдаг гэх мэт хүндрэлтэй байдаг бололтой.

Ингээд энд телевизийн эрүүл мэндийн нэгэн нэвтрүүлгээр үзэж байсан эмчилгээний шинэ аргын тухай оруулж байна. Би л шинэ арга (монголд хараахан нэвтрээгүй байгаа) гэж нэрлэж байгаа боловч аль 1980-аад оны үед америкт боловсруулагдаж өндөр хөгжилтэй дэлхийн олон орны эмнэлгийн практикт нэвтрээд байгаа арга юм. Үндсэн зарчим нь хүний судсаар нарийхан метал гуурс гүйлгэж судасны дотор талаас бичил мэс засал хийдэг. Ингэхийн тулд өвчтөнийг бүрэн нойрсуулахгүй бөгөөд гарын бугуй, гуя гэх мэт хэсэгхэн газрын мэдээ алдуулалт хийгээд, өвчтөнд ямар ч зовиур шаналгаагүйгээр мэс заслыг гүйцэтгэнэ.

Эмчилгээний үр дүн хангалттай сайн бөгөөд 2-3 хоногийн дотор эмнэлгээс гардаг. Судасны хатуурлын үед судасны дотор хананд өөхлөг эд хуримтлагдсаар цусны урсгал багасах, мөн өөхлөг эд задарснаар судасны урсгалаар дамжин цаашид нарийн судсуудыг бөглөж эд эрхтнүүдийн ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэх, тархины судсыг бөглөснөөр цус харвалт болох нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Үүнээс сэргийлэхийн тулд судас нарийсаан хэсэгт стент (stent) хэмээх металл торон хоолойг суулгаснаар цусны урсгалыг хэвийн хэмжээнд хүргэнэ.

Судас өргөсөх өвчний үед стентграфт (stentgraft) хэмээх метал холбоос бүхий гуурсан хоолойг суулгаснаар судасны ханыг орлож судас хагарч цус алдах нөxцөлийг арилгана. Мөн зүрхний зарим өвчний үед эдгээр аргыг ашиглана. Судсаар металл утас гүйлгэхдээ судасны ханыг хатгаж цоолохгүй байх, металл хоолойгоо зөв байрлалд байрлуулах гэх мэтчилэн эмчээс нэлээд ур чадвар шаардагддаг бололтой.

Японд энэ төрлийн эмчилгээ үнэ өртөгийн хувьд өндөр байсан боловч эрүүл мэндийн даатгалын системд хамруулснаар харьцангуй боломжийн болоод байна.


Зохистой хооллолтын зөвлөмж

Хүний урт наслалтад нөлөөлдөг гол хүчин зүйлүүдийн нэг нь хоолны дэглэм байдаг. Монголчуудын нас баралтын шалтгаан болсон өвчлөлийн дийлэнх нь мөн адил буруу хооллолтоос үүдэлтэй хоол боловсруулах болон зүрх судасны өвчнүүд байна. Зүй зохистой хооллох эсэх нь тухайн хүнээс өөрөөс нь хамаарах асуудал боловч мэргэжлийн байгууллагаас судалгаа шинжилгээний үндэслэл бүхий зөвлөмж гаргах нь чухал шаардлагатай байдаг. Харин манайд ийм төрлийн материал хангалттай байдаггүй. Гучин нас дөхөөд ирэхээр манай эрчүүд гүзээ сууж, цээж хорсдог, ходоод муутай болох, хүүхнүүд жин нэмж цөс, нойр булчирхай нь өвдөж эхэлдэг. Яваандаа ходоодны шархлаа, хорт хавдар, элэгний хатуурал, цусны даралт ихсэх, судас хатуурах гэх мэтийн өвчнөөр олон хүн өвчилж эхэлдэг. Эдгээрийг ихэнх хүмүүс ойлгодог, мэддэг боловч нөгөө л хайхрамжгүй монгол зангаараа зохистой хооллолтоос татгалзаж явсаар нэг л өдөр эдгэршгүй хүнд өвчин олсон байдаг.

Хэдэн зуун жилийн өмнөх шиг өдөржин мал дагаж, хөдөө хөхөрч гадаа гандаж, байгаль цаг ууртай шууд харьцаж амьдардаг хэвшил аль хэдийн өөрчлөгдөж паартай байшинд сууж суурьшмал амьдралд шилжээд хэдэн үеийг өнгөрөөж байхад монгол улс эрс тэс, хүйтэн уур амьсгалтай орон учир мах, өөх тос голлосон хоол идэх ёстой ойлголт гэдэг ойлголт аль хэдийн хуучирчээ. Халуун дулаан газрын хүмүүс шиг үргэлж будаа, загас идээд байдаггүй юмаа гэхэд өдөр бүр идэх хоолныхоо илчлэгийг ойролцоогоор тооцчихдог, ногоо, махныхаа харьцааг тохируулаад сурчихвал эрүүл амьдарч, урт наслахад хэн бүхэнд хэрэгтэй юм. Ингээд япон улсын Эрүүл мэнд, хөдөлмөр нийгмийн халамжын яам, Хөдөө аж ахуй, ой загас агнуурын яамтай хамтран 2-3 жил тутамд шинэчлэн гаргадаг Зохистой хооллолтын зөвлөмж (食事バランスガイド)-ийг орчуулан хүргэж байна.

Зохистой хооллолтын пирамид (англи хувилбарыг энд, бас энд дарж үзнэ үү)


Энд sv- нэг хүний нэг удаа хэрэглэх хоолны төрлийн нэгж

Нэг хоногт хэрэглэх хоол тэжээлийн илчлэгийн хэмжээ

Энд х.б - өдрийн турш суугаа ажил хийдэг буюу хөдөлгөөн багатай хүн, е - өдрийн турш суугаа ажил хийдэг боловч алхах гэх мэт хөнгөн дасгал хөдөлгөөн долоо хоногт 5 цагаас багагүй хийдэг хүн.

Хоногт хэрэглэх хоол тэжээлийн төрөл, хэмжээний жишээ

a. Офисийн ажилтай эрэгтэй, 2400 ккал
0
Буудайн төрөл
Хүнсний ногоо
Махан төрөл
Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн
Жимс
Өглөө
2
1
2
0
1
Өдөр
2
2
3
1
0
Үдээс хойш
1
0
0
0
00
Орой
2
3
1
1
1
Нийт
7
6
5
2
2

б. Офисийн ажилтай 20 орчим насны эмэгтэй, 2000 ккал
0
Буудайн төрөл
Хүнсний ногоо
Махан төрөл
Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн
Жимс
Өглөө
1
1
1
1
0
Өдөр
2
2
0
1
1
Орой
2
3
3
0
1
Нийт
5
6
4
2
2

Америк , герман пирамидтай харьцуулж үзэхэд хоолны орц хэмжээ харьцангуй бага байгаа боловч адилхан ази хүмүүсийн бие махбод ижил төстэй байж болох, мөн бага иддэг япончууд их иддэг америкчүүдээс илүү урт насладгийг тооцож үзсэн ч энэхүү зөвлөмжийг монгол хүн хэрэглэхэд илүү тохиромжтой юм. Зөвлөмжид дурдагдса загас, далайн ургамлын төрлийн бүтээгдэхүүнүүд олдохгүй бол бусад материалуудаар орлуулан хэрэглэх боломжтой. Цаашид монгол хүний онцлогт тохируулан монгол эрдэмтэн мэргэд өөрсдийн пирамидаа удахгүй босгоно гэдэгт найдаж байна.

Хуучин блогт байсан хуучин бичлэгээ үг үсгийн алдааг засч хуулж авчирэв.