Өмнөд Солонгосын анхны цахилгаан автомашин

Автомашин үйлдвэрлэгч дэлхийн хэмжээний томоохон компаниудын нэгт тооцогдох Өмнөд Солонгосын Хьюндай, Киа компаниуд өмнө нь цахилгаан автомашины туршилтын загваруудыг танилцуулж байсан бол Киа компани өнгөрөгч сараас эхлэн Kia Ray EV загварыг үйлдвэрлэлд шилжүүлж цахилгаан автомашин үйлдвэрлэлтээр тус улсад анхдагч болоод байна. Уг цахилгаан машин нь шатахуунаар ажилладаг Ray CUV загварт суурилсан бөгөөд 1 л-ийн багтаамжит хөдөлгүүрийг 50 кВт-ын цахилгаан хөдөлгүүр болон 16.4 кВт.цаг лити-ионы полимер батерейгээр сольж нэг удаагийн бүрэн цэнэглэлтээр 140 км хүртэлх зайг туулах боломж бүрдүүлжээ. Шинэ цахилгаан машиныг 220 в-ын ахуйн цахилгаан сүлжээнээс ердийн байдлаар 6 цагийн хугацаанд бүрэн цэнэглэх боломжтой бол хурдан цэнэглэх горимд 25 минут шаардагддаг байна.

Машины суудал болон шалан дор 330 в-ын лити-ионы полимер батерейн багц байрлана. Мөн тормозны системээс гидравлик даралт үүсгэх шинэ төрлийн нөхөн сэргээгдэх тоормозны системээр тоноглогджээ. Үүгээр тормозлох үеийн илүүдэл энергиэр батерейг цэнэглэхээс гадна олон төрлийн замын нөхцөлд тохирсон тормосны педалын хүчээр хангадаг байна. Мөн Ниссан, Тоётогийн цахилгаан автомашинуудтай адил аудио дохиоллын системээр тоноглогдож 20 км/ц-аас бага хурдтай явах үед шатахуунт машинтай төстэй дуу авиа гаргадаг бол хянах самбарт цахилгаан хөдөлгүүрийн үйл ажиллагааг харуулж, батерейн үлдэгдэл цэнэгийн хэмжээ, түүгээр туулах зайг харуулдаг байна.

Үүнээс гадна 7 инчийн дэлгэц бүхий цахилгаан автомашины навигацийн систем нь тус улсад одоогоор ашиглагдаж байгаа цахилгаанаар цэнэглэх 500-аад станцаас хамгийн ойр байгаа станцуудын байршлыг заадаг байна. Тус улсын засгийн газар ирэх оны эцэс гэхэд цахилгаанаар цэнэглэх станцын тоог 3100-д хүргэхээр төлөвлөж байгаа юм. Киа компани уг машиныг одоогоор энгийн хэрэглэгчдэд худалдаалахгүй бөгөөд бодит хэрэглээнд хэр зэрэг тохиромжтой байгааг шалгах, ирээдүйн цахилгаан машины технологийн хөгжүүлэлтэд шаардагдах мэдээллүүдийг цуглуулах зэрэг судалгаа сайжруулалтын зорилгоор засгийн газар болон нийтийн үйлчилгээний газруудад ашиглуулахаар төлөвлөж байна.







 эх сурвалж, gizmag

Орчлон ертөнцийн тэлэлт хурдасч байна

1927 онд Белгийн одон оронч, физикч Georges Lemaître тэлж буй орчлон ертөнцийн тухай төсөөллийг анх танилцуулсан бол 2 жилийн дараа Америкийн одон оронч Edwin Hubble орчлон ертөнц үнэхээр тэлж байгааг анхлан ажиглалтаар тогтоосон байдаг. Эдгээр нь орчлон ертөнцийн гарал үүслийн талаархи хамгийн үнэмшилтэй гэгдэх болсон "Их тэсрэлт"-ийн онолын үндэс суурь болсон юм. Үүнээс гадна "Их тэсрэлт"-ийн загварыг бүрэлдэн тогтоход Эйнштэйний харьцангуйн онол чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Харин 1964 онд Америкийн физикч Arno Penzias, одон оронч Robert Wilson нар сансарын богино долгионы цацрагийг санамсаргүй нээснээр уг онолыг үндэслэлтэй байж болохыг нотложээ. Сансрын богино долгионы цацраг нь огторгуй маш халуун төлөв байдлаас хөрч өнөөг хүрсэн гэдгийг батладаг.

"Их тэсрэлт"-ийн онолоор орчлон ертөнц 13.7 тэрбум жилийн өмнө хэмжээлшгүй их нягттай материйн хоромхон зуурын дэлбэрэлтээс үүссэн гэж үздэг бөгөөд өнөөгийн шинжлэх ухаан ч үүнийг хүлээн зөвшөөрч байна. Харин орчлон ертөнц яг одоо ямарт төлөв байдалд байгаа, цаашдын хувь тавилан, түүний эцэс төгсгөл ямархуу дүр төрхтэй байх талаар эрдэмтэд саяхныг хүртэл голлох 2 онол дээр санал хуваагдаж байв. Эхний онолоор тэлэлт тогтмол хурдаар тогтвортой явагдана, удаах онолоор гравитацийн хүчний үйлчлэлийн нөлөөгөөр тэлэлтийн хурд саарч орчлон ертөнц эргэж агшиснаар эцэстээ "Их нягтрал"-д хүргэнэ гэж үзэж байв.

Харин эдгээр онолуудыг няцааж, "орчлон ертөнцийн тэлэлт улам илүү хурдасч байгаа"-г 1998 онд нээсэн Saul Perlmutter, Brian Schmidt, Adam Riess нар энэ онд физикийн салбарт нобелийн шагнал хүртлээ. Энэхүү нээлт физикч Perlmutter-ийн 1988 оноос хийж эхэлсэн судалгаанаас эх үүсвэртэй юм. Тэрээр орчлон ертөнцийн ирээдүйг тодорхойлохын тулд түүний тэлэлтийн хурдыг хэмжихийг зорьсон байна. Үүний тулд хамгийн алс холын оддын гэрлийг хэмжих шаардлагатай бөгөөд хэмжилтэд хамгийн тохиромжтой, одод дундаас хамгийн тод гэрэлтэлттэй нэн шинэ оддыг онцолсон нь тун зөв шийдвэр байжээ. Нэн шинэ одны гэрэл цагаан байдаг боловч хэт алсад байрлах ийм оддын гэрэл илүү бараан харагддаг байна.

Харин биднээс алслан холдож байгаа оддын гэрлийн спектрийн долгионы урт нэмэгдэж улаан өнгөнд шилждэг. Энэхүү улааны шилжилтийг хэмжсэнээр тухайн одны хурдыг тооцоолж мэдэх боломжтой гэдгийг Edwin Hubble анх нээжээ. Од хүртэлх зайг түүний алслах хурдтай харьцуулан графикаар үзүүлбэл нарны аймгийн ойр орчимд шулуун шугам гарах бөгөөд энэ нь тэлэлтийн хурд тогтмол гэдгийг илэрхийлнэ. Хэрэв алсад байрлах нэн шинэ оддын өгөгдлүүдийг адил графикт дүрслэхэд шулуун шугам хэвээр байвал тэлэлтийн хурд тогтмол гэсэн үг юм. Тухайн үед алс холын нэн шинэ оддыг илрүүлэх арга нээгдээгүй байсан нь Perlmutter-ийн судалгаанд хүндрэл учруулж байв.

Мөн нэг галактикаас нэг нэн шинэ од эрж олно гэдэг 100 жилд ганц олдох ховор тохиолдол байдаг ажээ. Харин Perlmutter тодорхой хугацааны давтамжтайгаар хэдэн арван мянган галактикийн зургийг сансарын дуран авайгаар авч харьцуулах аргыг бодож олсон байна. Нэн шинэ одны хамгийн тод гэрэлтэлт богино хугацаанд үргэлжилдэг учир эдгээр зургуудаас илрүүлэх боломжтой байв. Perlmutter 3 жилийн турш ажиглалт хийж байж анхны нэн шинэ одыг нээжээ. Харин физикч мэргэжилтэй түүнд өөрийн хүссэнээр сансарын дуран авай ашиглах боломж тухайн үед олдоогүй байна. Иймд одон орончдод хүсэлт тавьж тэдний дэмжлэгтэйгээр нэн шинэ оддыг удаа дараалан илрүүлэн, судалгаагаа үргэлжлүүлэх болжээ.

Тэр үед одон орны салбарын бус боловч нэн шинэ одны судалгаа хийж нэлээдгүй амжилт олж байгаад цочирдсон олон одон орончдын нэг нь Австралийн эрдэмтэн Brian Schmidt байв. Тэрээр 1995 оны эхээр Perlmutter-тэй адил төрлийн судалгаа хийж эхэлснээр 2 эрдэмтний өрсөлдөөн эхэлсэн байна. Жилийн хугацаанд Perlmutter-ийн баг 11 нэн шинэ од нээсэн бол Schmidt-ийн багийн ажиглалтын програм хангамж доголдох зэргээр саад бэрхшээл тасралтгүй гарч дөнгөж 2 шинэ одыг илрүүлсэн байна. 1996 оны эхээр тухайн үеийн хамгийн нарийвчлал сайтай сансарын Хабл дуранг ашиглах боломж 2 багт олдож ээлжлэн ажиглалт хийх болжээ.

Харин Perlmutter Хаблийн ажиглалтын үр дүнг хүлээлгүйгээр 1996 оны зун өмнөх судалгааны үр дүнгээ танилцуулж түүнд үндэслэн "орчлонгийн тэлэлт удааширч байна" гэж зарласан байна. Гэхдээ хэмжилтийн нарийвчлал хангалттай хэмжээнд хүрээгүй учир эрдэмтдийн дэмжлэгийг авч чадсангүй. Тэрээр илүү олон нэн шинэ од нээсэн боловч тэдгээрийн хэмжилтийн үр дүнд хийх боловсруулалтын нарийвчлалыг нэмэгдүүлэх тал дээр эсрэг багаас хоцорч байв. Шалтгаан нь сансарын тоосонцрын нөлөөллийг хангалттай тооцож чадаагүйгээс хэмжилтийн алдаа харьцангуй өндөр гарсанд байжээ. Сансарын тоосонцор нэн шинэ одны гэрлийг хааж бүдгэрүүлснээс түүнийг бодит байдлаас илүү хол харагдуулж байв.

Харин шинэ од нээх тал дээр хоцорч байсан Schmidt-ийн багт нобелийн шагнал авсан гуравдах эрдэмтэн болох Adam Riess байв. Тэрээр хэмжилтийн мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийхдээ гаргууд сайн мэргэжилтэн байсан бөгөөд тоосонцорын нөлөөллийг тооцож засварлах аргачлалыг боловсруулсан байна. Үүний үр дүнд хэмжилтийн нарийвчлалыг тухайн үеийн бусад аргачлалуудаас 9 дахин нэмэгдүүлж чаджээ. Тэрээр хэмжилтийн үр дүнг боловсруулах явцдаа орчлон ертөнцийн тэлэлт хурдасч байгааг харуулах үр дүнг анх олж харсан байна. Schmidt, Adam нарын баг судалгааны гайхалтай үр дүнд дөхөж очсон тэр үед буюу 1998 оны 1 сард өрсөлдөгч Perlmutter-ийн баг судалгааны шинэ үр дүнгээ дахин танилцуулсан байна. Энэ удаад нарийвчлалыг хангалттай хэмжээнд хүртэл нэмэгдүүлэн "орчлон ертөнц мөнхөд тэлнэ" гэж зарласан нь 1 жилийн өмнөх дүгнэлтээс 180 хэм эргэсэн хэрэг байв.

Гайхалтай нь Perlmutter-ийн судалгааны үр дүнгээс Schmidt-ийн судалгаатай адилаар "орчлон ертөнцийн тэлэлтийн хурд нэмэгдэж байна" гэсэн дүгнэлт давхар гаргаж болох нь илэрхий байжээ. Өөрөөр хэлбэл хоорондоо хамааралгүйгээр бие даан судалгаа хийсэн 2 багийн үр дүн адилхан байв. Мөн оны 5-р сард Америкийн эрдэм шинжилгээний Fermi хүрээлэнд болсон дэлхийн хэмжээний тэргүүлэх одон орончид, физикчдийн нэгдсэн зөвлөгөөнд хангалттай тооны нэн шинэ од нээсэн 2 баг судалгааны шинэ үр дүнгүүдээ танилцуулжээ. Эцэст нь тэдний нээлт болох "орчлон ертөнцийн тэлэлт хурдасч байгаа"-г хүлээн зөвшөөрөх эсэхийг шийдвэрлэх санал хураалт явуулахад танхимд цугласан 60 гаруй эрдэмтдийн гуравны хоёр нь зөвшөөрч санал өгсөн байна.

Ийнхүү эрдэмтдийн өрсөлдөөн, магадгүй хор шарын нөлөөгөөр хийгдсэн нээлт шинжлэх ухаанд хүлээн зөвшөөрөгдөх болж нээсэн эрдэмтэд нобелийн шагнал авахад хүргэсэн юм. Энэхүү шинэ нээлтээр орчлон ертөнцийн тэлэлтийн хурд нэмэгдэж байгаа нь тодорхой болсон боловч түүний шалтгааныг одоогоор хүлээн зөвшөөрөгдөж буй физикийн хуулиудаар тайлбарлах боломжгүй юм. Тэлэлт хурдасч, одод галактикууд цаг өнгөрөх тусам бие биенээсээ улам алсан холдож байгаа нь гравитацийн хүчнээс илүүтэйгээр тэдний хооронд түлхэлцэх хүч үүсгэх нууцлаг энерги оршин байгааг харуулж байгаа хэрэг юм. Уг нууцлаг энергийг өдийг хүртэл тодорхойгүй байгаа сансарын хар матери, хар энергийн нөлөө хэмээн тайлбарлаж байна. Өөрөөр хэлбэл энэхүү нээлт нь сансарын хар энерги оршин байгааг давхар нотлож байгаа юм.

Уг нээлт нэгэн сонирхолтой тохиолдлоор Эйнштэйнтэй холбогддог. Эйнштэйн харьцангуйн онолын томьёоллоо боловсруулж байхдаа орчлон ертөнц тэлэхгүй, агшихгүй, нэг хэвийн тогтонги төлөв байдалд байна гэж үзэж байв. Гэтэл гравитацийн хүчний нөлөөллийг тооцож үзвэл галактикууд бие биедээ татагдаж орчлон ертөнц нягтарч агших дүр зураг харагдана. Иймд тэрээр гравитацийн хүчний эсрэг үйлчилж тогтонги төлөв байдлыг хадгалах нөхцөл болох сансарын тогтмол (сosmological constant) хэмээх хэмжигдэхүүнийг томьёлолдоо оруулсан байдаг. Мөн тухайн үед хар энерги, хар материйн тухай ойлголт огт байгаагүй юм. Харин Hubble-ын ажиглалтаар орчлон ертөнц тэлж байгааг тогтоосны дараа Эйнштэйн сансарын тогтмолыг өөрийн амьдралдаа хийсэн хамгийн том алдаа гэж үзэх болсон байна. Тэгвэл тэлэлт хурдасч байгааг нотлосон нээлт нь сансарын тогтмолыг байх ёстой хэмжигдэхүүн гэдгийг илэрхийлж, түүнийг шинэ утга агуулгаар баяжуулжээ.

Орчлон ертөнцийн ирээдүйн загварууд;
a. Тэлэлт саарч агших загвар, b. Тогтвортой тэлэх загвар, c. Тэлэлт хурдсах загвар (шинэ нээлт)
Saul Perlmutter, Brian Schmidt, Adam Riess
Ia төрлийн нэн шинэ од

эх сурвалж; NHK

Дууг хит болох эсэхийг урьдчилан мэдэж болно

Энэ мэдээ дуу бичлэгийн компаниуд болон шинэ залуу дуучдад тааламжтай сонсогдож магадгүй. Дууг шилдэг дууны жагсаалтын эхний тавд багтах эсэхийг урьдчилан мэдэх боломжтой болсон байна. Бристолийн их сургуулийн хиймэл оюун ухааны салбарын эрдэмтэд хит болох дууг 60%-ын нарийвчлалтайгаар тодорхойлох томъёоллыг боловсруулсан байна. Үүний тулд сүүлийн 50 жилийн 40 хит дуунд програм хангамжийн тусламжтай шинжилгээ хийж амжилт олоход нөлөөлсөн онцлогуудыг эрж хайжээ. Уг томъёололд дууны темп, хугацааны давтамж, үргэлжлэл, чанга сул зэргээс авхуулаад өнгөний хослол, хөг ая зохицол зэрэг онцлог аудио хэмжигдэхүүнүүдийг тооцож үздэг байна.

Хит болох эсэхийг мэдэхийн тулд дууны 23 аудио элементэд шинэ томъёоллоор шинжилгээ хийж үнэлгээ өгдөг байна. Уг үнэлгээгээр дуунуудыг хит болон хит бус гэж ангилж, хит дууны жагсаалтын эхний 5-д орно, эсвэл 30-аас дээш хэзээ ч гарахгүй гэх мэтээр урьдчилан тааварлаж боломжтой болжээ. Эрдэмтэд мөн зарим цаг үеийн хит дуунуудын онцлогийг тодорхойлсон байна. 1980-аад оноос өмнөх үед баллад төрлийн удаан хэмнэлтэй дуунууд жагсаалтад илүү дээгүүр байр эзлэхээс гадна дууг хит болоход бүжгийн хэмнэлтэй эсэх нь нөлөөлдөггүй байжээ.

Харин 1980-аад оноос хойш бүжгийн хэмнэл бүхий дуунууд амжилт олж эхэлсэн байна. Мөн сүүлийн жилүүдэд амжилт олсон дуунууд илүү чанга дуутай болж байгаа, зөвхөн хит дууны жагсаалтын хүрээнд авч үзэхэд эхний байр эзэлсэн дуунууд сүүлийн байр эзэлсэн дуунуудаас чанга дуутай байгааг ажиглаж үүнийг хит дуу болох нэг нөхцөл гэж дүгнэсэн байна. Эрдэмтдийн хэлж байгаагаар шинээр боловсруулсан томъёолол нь 1990-аад оны эхний хагас болон 2000-аад оноос хойших дуунуудад илүү их таарч тохирч байгаа гэжээ.


эх сурвалж; Mailonline

Амьдрал үхлийн зааг дахь бурханы дуу хоолой -1

Үхэлтэй нүүр тулж үзсэн хүмүүс ямар нэгэн нууцлаг гайхамшигийн ачаар амьд үлдсэн тухай ярих тохиолдол цөөнгүй байдаг. Зарим хүн түүнийг аврагч сахиусан тэнгэр гэж итгэж байхад зарим нь сэтгэлзүйн төвөгтэй байдлаас үүдэлтэй хий үзэгдэл гэх нь ч бас бий. Гэхдээ иймэрхүү тохиолдлыг зүгээр л гайхамшиг гээд орхих нь учир дутагдалтай юм. Зарим эрдэмтэд ч энэ нууцлаг үзэгдлийн учрыг олж шинжлэх ухааны үүднээс тайлбарлахыг хичээж байна.

9 сарын 11-ний халдлагад өртсөн ч тохиолдлоор аврагдсан цөөн хүний нэг нь Рон Дифранческо юм. Тэр өдөр түүний ажлын өрөө байрлах дэлхийн худалдааны төвийн ихэр цамхагийн нэгний 84-р давхарт 30-аад хүн ердийн байдлаар ажиллаж байв. Гэтэл барилгаас хурдан гарахыг хүссэн утасны дуудлага найзаас нь иржээ. Түүнийг өрөөнөөсөө гараад хэдхэн секунд өнгөрөхөд түүний ажлын өрөө нь байрлаж байсан хэсэгт 2 дахь онгоц мөргөж дэлбэрчээ.

Дифранческо амьд үлдсэн бусад хүмүүстэй хамт барилгаас гарахаар аврах шатаар хэдэн давхар уруудсан боловч явах замд нь түймэр асч гацсан байна. Барилгын аюулгүйн хамгаалалтын систем ажиллаж бүх хаалга түгжигдсэн учир давхруудын коридорт гарах боломж байсангүй. Галын дөл, нуранганы хооронд түгжигдсэн хүмүүс сүүлчийн итгэл найдвараа алдаж, харанхуйд нойтон шатан дээр хэвтэцгээжээ. Удалгүй амьсгалах агаар ч хүрэлцэхээ больж эхлэхэд хүмүүс өөрийн эрхгүй нойронд автаж эхэлсэн байна.

Яг тэр үед Дифранческо нэгэн сонин зүйл мэдэрч эхэлжээ. Хэн гэдэг нь мэдэгдэхгүй ч нэгэн хүн түүнийг нэрээр нь дуудаж, босох хэрэгтэй гэж хэлэх шиг болсон байна. Тэр эрэгтэй хүний дуу хоолой байв. Тэр түүнд хүрч, гараас нь дэмжиж босгоогүй боловч түүнийг аврахаар дуудаж байв. Үл мэдэгдэх хүний дуудлагыг дагаж Дифранческо галд автсан шатаар уруудаж эхэлжээ. Бага зэрэг түлэгдсэн боловч 3 давхар уруудаад галаас гарч чадсан байна. Тэр түүнийг "намайг дагаад яв, гэрт чинь хүргэж өгнө" гэж хэлж байх шиг санагдаж байв.

Дараа нь 1500-аад алхам бүхий явган шатаар уруудаж барилгаас гарах үед шатсан эд зүйлс галт бөмбөлөг мэт тэнгэрээс унаж байжээ. Түүнийг гарах хаалганаас хэдхэн арван метр зайд холдох үед цамхаг нурж үнс нуранга болон хувирсан нь 2 дахь онгоц мөргөснөөс хойш 56 минутын дараа болсон хэрэг байв. Дифранческо 3 хоногийн дараа эмнэлэгт ухаан оржээ. Тэр өөрийгөө ямар нэгэн нууцлаг хүчин зүйлийн ачаар аврагдсан гэж одоо ч итгэсээр байна.

Дифранческо ганцаараа ийм тохиолдлын гэрч болоогүй юм. Зохиолч Жон Гейгер уулчин, туйл судлаач, аялагч зэрэг эрсдэлтэй нөхцөлд ажилладаг хүмүүсийг 5 жилийн турш судлаж байна. Хэн нэгэн "гуравдагч хүн"-ий тусламжтайгаар аврагдсан хамгийн эртний тохиолдлуудын нэг нь өнгөрөгч зууны эхэн үед хамаарагдаж байгаа юм. Аялагч судлаач Эрнст Шаклтон өмнөд туйлд хүрэхээр 1914 онд аялалаа эхэлсэн боловч 10 сарын турш мөсөнд гацаж зогссон байна. Дараа жилийн 11 сард мөсөнд зоогдсон усан онгоцоо орхиод 1300 км зайд байрлах нөөц баазыг жижиг завиар зорьжээ.

Антрактидын тэсвэрлэшгүй цаг агаарын нөхцөлд хүнд хэцүү аялалыг даван туулахад нь хэн нэгэн түүнд зам зааж өгч, тэрхүү хэн нэгнийг дагаж явсаар нөөц баазад эсэн мэнд хүрсэн тухай тэмдэглэн үлдээжээ. Түүнээс хойш аюул осолтой нөхцөлд хэн нь үл мэдэгдэх нэгэн хүн зам зааж амьд үлдэхэд туслаж байгаа мэт мэдрэмж төрүүлдэг үзэгдлийг "гуравдагч хүн" үзэгдэл (third man factor) гэж нэрлэх болсон юм. "Гуравдагч хүн"-тэй учирсан тохиолдлуудын тухай Гейгерийн цуглуулга 200-д хүрээд байна.

Энэ үзэгдлийг эрт дээр үеэс ам дамжин яригдаж, бидний үеийг хүртэл уламжлагдан ирсэн аврагч сахиусан тэнгэрийн ойлголттой адилтгаж үзэж болно. 2008 онд хийгдсэн судалгаагаар америкчуудын 55% нь бурханд, 46% нь өөрсдийн сахиусан тэнгэр бий гэдэгт итгэдэг гэж хариулсанаас үзвэл "гуравдагч хүн"-ийг бурхан өөрийн биеэр ирж биднийг аварч хамгаалж байгаагийн илрэл гэсэн итгэл үнэмшил оршсоор байна. Харин тархи мэдрэл судлаач эрдэмтэдийн хийсэн зарим судалгаа энэ чиглэлд хонгилын үзүүрт гэрэл асааж байгаа юм.

Швейцарын мэдрэл судлаач Олаф Бланк сэтгэцийн хямралд орсон өвчтнүүдэд эмчилгээ хийх явцдаа "гуравдагч хүн"-д хамаарах сонирхолтой нээлт хийсэн байна. Тэрээр өвчтнүүдийн тархины гадаргын янз бүрийн хэсгүүдэд маш бага хэмжээний цахилгаан хүчдэлээр цочрол өгөх туршилт хийжээ. Харин тархины тодорхой нэгэн хэсэгт цочрол өгөхөд тухайн өвчтөн өрөөний хаа нэгтээ ямар нэгэн юм байна гэдгийг мэдэрч тэр зүг рүү харахыг оролдож байсан байна. Цочрол өгөх хугацааг бага зэрэг уртасгахад ямар нэгэн юм бус, хэн нэгэн хүн байгаа нь мэдрэгдэж байна гэж хариулж байжээ.

Харин цочрол өгөхөө болингуут тэрхүү хэн нэгэн хүн ор мөргүй алга болж байсан байна. Цахилгаан хүчдэлээр нөлөөлж гуравдагч хүний мэдрэмж үүсгэх тархины хэсгийг тархины зулай болон чамархайн хэсгийн холбоос (temporo-parietal junction) гэдэг. Түүнд цочрол өгсөнөөр унтраалга дарж гэрэл асаах мэт гуравдагч хүнийг мэдэрсэн мэт мэдрэмжийг зохиомлоор үүсгэж байгаа хэрэг юм. Тархины чамархайн хэсэг (temporal lobe) хүний толгой, гар, хөл зэрэг биеийн эрхтнүүдийн байрлалыг мэдрэх үүрэгтэй бол зулайн хэсэг (parietal lobe) нь орон зайн мэдээллийг боловсруулж түүнтэй харьцангуйгаар хүний биеийн байрлалыг мэдрэх үүрэгтэй ажээ. Гэхдээ Бланкийн нээлтийг олонхи эрдэмтэд хараахан хүлээн зөвшөөрөөгүй байгаа юм.

Аюул осолтой нөхцөлд хэн нэгний дуудлагаар аврагдах боломжийг эрж хайх "гуравдагч хүн" үзэгдэл ямар замаар үүсдэг бол. Мэдрэл судлаач Майкл Парсингер энэ асуудлын учрыг тайлахаар 20 жилийн турш судалгаа хийж байна. Тэрээр мянга хэдэн зуухан грам жинтэй бидний тархи "гуравдагч хүн"-ийг үүсгэн бий болгож байна гэж үзэж байгаа юм. Тархи адилхан мэт харагдах баруун, зүүн хэсгүүдэд хуваагддаг боловч тэдгээр нь тэс өөр үүрэг зориулалттай байдаг. Тархины баруун, зүүн хэсгийг холбосон мэдрэлийн эсүүд тархины нийт эзлэхүүний хэдхэн хувийг эзлэдэг боловч аль болох их хэмжээний мэдээлэл дамжуулахын тулд тэр хэмжээгээр цочролд орох шаардлагатай байдаг байна.

Харин өндөр уулын оройд гарах, ойд төөрөх зэргээр огцом хэлбэрийн стресс болон сэтгэцийн хямралд орох нь түүнийг цочроох нөхцөлүүдийн нэг болдог байна. Иймэрхүү тохиолдолд эртний хүмүүс өөрсдийн тархины баруун хагаст үүссэн "гуравдагч хүний" дуу хоолойг сонсож амь алдах эрсдэлтэй нөxцөл байдлыг давж ирсэн гэх таамаглал байдаг ажээ. Харин орчин үеийн хүмүүст ч бас хүчтэй шоконд орох үед илрэх тархины иймэрхүү онцгой чадвар хадгалагдан үлдсэн гэдэгт Парсингер итгэлтэй байна.

Тархины зүүн хагас ихэвчлэн логик хэлбэрийн үйлдэл хийх үүрэгтэй бол баруун хагас нь түүний ажиллагааг саармагжуулж бодит байдалд байхгүй хэн нэгнийг бий болгодог гэсэн үг юм. Парсингер стресст орсон хүний тархины баруун хагасын ажиллагааг идэвхжүүлэх замаар эртний хүнээс хадгалагдан үндсэн чадварыг илрүүлэх судалгаа хийж байна. Тэрээр соронзон орон үүсгэх чадвартай малгай хэлбэрийн өмсөх төхөөрөмж зохион бүтээж, түүний тусламжтайгаар тархины баруун хагасын чамархайн хэсэгт цочрол өгөх туршилтыг 2000 орчим хүнд хийж үзэхэд тэдгээрийн 80% нь "гуравдагч хүн"-ийг мэдэрсэн байна.

үргэлжилнэ...


Эх сурвалж; National geographic documentary- Science of angels