Ухаалаг утасны батерейн асуудал

Даралт мэдрэгч дэлгэц бүхий шинэ үеийн ухаалаг гар утасны эхний загварууд худалдаанд гарч эхэлснээс хойш үйлдвэрлэгчид хүчирхэг процессор, илүү тод дэлгэц, камерийн үзүүлэлт, мэдээлэл хадгалах багтаамж, нимгэн хөнгөн, үнэ өртөг хямд байх гэх мэт үзүүлэлтүүдээр өрсөлдөж шинэ шинэ загварууд бүтээж байгаа боловч батерейн цэнэг агуулах чадварыг нэмэгдүүлэх тал дээр хэн нь ч мэдэгдэхүйц ахиц гаргаж хараахан чадаагүй байна. Тухайлбал Хятадын Huawei компани дэлхийн хамгийн хямд ухаалаг утсыг Кени улсад худалдаалж байгаа билээ. 80 доллараар үнэлэгдэж буй IDEOS загварын утасны үндсэн үзүүлэлтүүд Айфон утаснаас 50 - 90% бага байгаа боловч кеничүүд цорын ганц үзүүлэлт буюу утасны батерей цэнэгээ хурдан алддаг талаар л гомдоллож байна.

Эдгээр нь сүүлийн жилүүдэд цэнэг хадгалах технологийн боломж хангалттай нэмэгдээгүй, цэнэгийн багтаамж батерейн овор хэмжээгээр хязгаарлагдаж байгаагаас үүдэлтэй юм. Өнөөдөр зөөврийн компьютер, гар утас, видео камер, дуу тоглуулагч зэрэг ихэнх зөөврийн төхөөрөмжүүдэд лити-ионы батерей ашиглагдаж байна. 2G, 3G гар утасны цахилгаан хэрэглээ дунджаар 0.5 - 2 ватт байсан бол хамгийн сүүлийн үеийн ухаалаг утасны хувьд батерейн багтаамж 800 - 1200 мА.ц буюу 5 ватт-д хүрээд байна. Ердийн 3G, 3.5G гар утаснуудын батерейн үзүүлэлт хүлээх горимд 400 цаг , ярианы горимд 10 цаг байгаа бол ухаалаг утсанд эдгээр үзүүлэлтүүд дунджаар 150 - 400, 5-10 цаг тус тус байна.

Эдгээр харьцуулсан үзүүлэлтүүдээс батерейн багтаамжид онц өөрчлөлт гараагүй байгааг харж болно. Гэвч бодит байдалд интернетээр аялах, тоглоом тоглох тохиолдолд ухаалаг утасны батерейн цэнэг хагас өдөртөө л дуусдаг. Ухаалаг утаснуудад шинээр нэмэгдсэн эдгээр боломжууд нь харьцангуй их хэмжээний цахилгаан энерги шаардах болжээ. Солонгосын Чунгнам үндэсний их сургуулийн эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар ямар төрлийн апликэшн програмыг ажиллуулж байгаагаас хамааран ухаалаг утасны зөвхөн дэлгэцэнд батерейн цэнэгийн 30-65%-ийг зарцуулагддаг байна. Энерги зарцуулалтын үзүүлэлтээр WiFi, CPU, GPS, аудио төхөөрөмжүүд удаалж байна. Мэргэжилтнүүдийн зөвлөж буй GPS-ийг унтраах, дэлгэцийн контрастыг багасгах зэрэг аргууд нь батерейн цэнэг зарцуулах хугацааг уртасгахад тодорхой хэмжээгээр нөлөөлөх боловч нөгөө талаас утасны хэрэглээг хязгаарлахад хүргэдэг. Цэнэг хэмнэх үүднээс утасныхаа боломжуудыг бүрэн ашиглаж чадахгүйд хүрвэл ухаалаг утас худалдаж авах нь утгагүй хэрэг болно.

Эрдэмтэд E-MiLi зэрэг программ хангамжийн тусламжтайгаар ухаалаг утасны цэнэг зарцуулалтыг 50 хувь уртасгаж болно хэмээн мэдэгдэж байгаа боловч энэ нь бас л хангалттай үзүүлэлт биш юм. Ухаалаг утасны батерейг цэнэглэх зориулалттай нэмэлт цэнэглэгчүүд үйлдвэрлэгдэн худалдаалагдаж байгаа боловч тэдгээр нь хэрэглэгчдийн шаардлагыг бүрэн хангаж чадахгүй байна. ААА, АА буюу бидний хэлж заншсанаар хуруу батерейн тусламжтайгаар ухаалаг утсыг цэнэглэх нэмэлт цэнэглэгчүүдийн батерейг бүрэн цэнэглэх хугацаа 3 - 5 цаг, нарны энергиэр цэнэглэх нэмэлт төхөөрөмжүүдийн хувьд цэнэглэх хугацаа 3 - 8 цаг тус тус байна. Иймд хөдөө орон нутаг зэрэг цахилгааны суурин хангамж дутагдалтай нөхцөлд батерейн цэнэг агуулалтын хүрэлцээгүй байдал нь ухаалаг утасны хэрэглээнд хүндрэл үүсгэж байгаа юм. Гэхдээ сүүлийн үед нэмэлт цэнэглэгчийн технологид зарим дэвшил гарч байна.

Тухайлбал японы Docomo компани 10 минутад бүрэн цэнэглэх боломжтой утасны гэр хэлбэрийн нэмэлт батерей зохион бүтээж туршилтын загварыг Ceatec Japan 2011 үзэсгэлэнд танилцууллаа. Батерейг богино хугацаанд цэнэглэхийн тулд харьцангуй өндөр хэмжээний гүйдлийн хүч шаардлагатай учир USB-ээр цэнэглэх боломжгүй. Мөн ухаалаг утсаа уг гэр хэлбэрийн төхөөрөмжинд суурилуулан хэрэглэх учир утасны овор хэмжээг нэмэгдүүлэх сөрөг нөлөөтэй юм. Эдгээрээс зайлсхийж, хэрэглэхэд хялбар хувилбарыг сонгох шаардлагатай байгаа учир яг хэдийд худалдаанд нь гарах нь тодорхойгүй байна.

Нано бүтэц бүхий шинэ төрлийн материалууд, түлшний элемент зэрэг зөөврийн төхөөрөмжүүдийн батерейн цэнэгийн багтаамжийг нэмэгдүүлэх талаар хийгдэж буй олон төрлийн судалгааны үр дүнгүүд мэдээлэгдэж байгаа боловч үйлдвэрлэх өртөг хэт өндөр, технологийн боломж хүндрэлтэй байгаагаас нийтийн хэрэглээнд нэвтрэх хүртэл нэлээд хэдэн жилийн хугацаа шаардагдах төлөвтэй байна. Мөн хүний алхаа, биеийн дулаан зэргээс цахилгаан энерги гарган авах судалгаанууд хийгдэж байгаа боловч энергийн багтаамжийг ухаалаг утсанд шаардагдах хэмжээнд хүргэх яагаа ч үгүй байна. Иймд бид дахиад хэдэн жилийн хугацаанд ухаалаг гар утасны батерейн цэнэг хүрэлцдэггүй асуудлаас ангижирч чадахгүй бололтой.

Дашрамд дурдахад free.zaluu.com сайтын админуудыг энд дарж мэдээллийн төгсгөл хэсэгт анхаарлаа хандуулахыг хүсч байна.

.

Үүдэл эс гэж юу вэ

Мөнх наслах хүсэл хүн төрөлхтний мөнхийн хүсэл байсаар ирсэн гэхэд хилсдэхгүй биз ээ. Иймдээ ч эрт дээр үеэс эрдэмтэн мэргэд мөнхийн уснаас авахуулаад урт наслах, хөгшрөхгүй байх, залуужуулах жорыг эрж хайсаар ирсэн боловч харамсалтай нь амжилт олсон түүх нэгээхэн ч байдаггүй. Харин орчин үеийн шинжлэх ухааны хөгжил дэвшлийн үр дүнд хүнийг мөнхрүүлэхээ байг гэхэд эрүүл чийрэг, хүч чадалтай, залуу цоглог хэвээр одоогийнхоос хэд дахин урт наслуулах боломж байгааг нотлож, тэр нь зарим нэг хэлбэрээр ойрын ирээдүйд бодит амьдралд хэрэгжих эхлэх төлөвтэй байна.

Осол гэмтэл, элдэв өвчлөл, хөгшрөлтөөс шалтгаалан хүний биеийн эд эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа тодорхой хэмжээгээр алдагддаг. Ийм тохиолдолд нөхөн сэргээх эмчилгээ чухал үүрэгтэй бөгөөд бүрэн ажиллагаагүй болсон эрхтэнг солихоос өөр аргагүй болдог. Өнөөдрийн нөхцөлд эрхтэнг зөвхөн хүн болон цогцосноос шилжүүлэн суулгаж байгаа учир донор хүрэлцээгүй байдаг, донор болон эрхтэн суулгуулж буй хүний эд эсийн нийлэмж тохирдоггүй байдал нь эмчилгээний хугацаа алдах, улмаар нас баралтын үндсэн шалтгаан болж байна. Мөн төрөл бүрийн хиймэл эртхэнүүд зохион бүтээж өвчтөнүүдэд суулгасаар ирсэн боловч тэдгээр нь технологийн хувьд олон талаар дутагдалтай байгаагаас эмчилгээний үр дүнг хангалттай хэмжээнд үзүүлж чадахгүй байгаа юм. Тухайлбал хиймэл зүрх суулгуулсан хүний амьдрах хугацаа дөнгөж 3-5 жил байна.

Харин сүүлийн үед донор эд эрхтэнг ургуулах төрлийн судалгаа эрчимтэй хийгдэж байгаа бөгөөд эдгээрийн дундаас хамгийн их найдлага төрүүлж, ирээдүйтэй хэмээгдэж байгаа чиглэл нь iPS эсийн судалгаа юм. iPS эс гэж юу гэдгийг ойлгохын тулд хүний бие бүрэлдэн бий болох процессийн эхний шатуудыг анхаарч үзэх шаардлагатай болно. Хүний биеийг эр бэлгийн болон өндгөн хэмээх хоёрхон эсээс үүсдэг гэдийг бид мэднэ. Үр тогтсон өндгөн эс буюу хүний үр хөврөлийн эсүүд хуваагдлын замаар үржиж хүн насанд хүрэх үед дунджаар 60 триллионд хүрдэг. Харин үр хөврөлийн эсийн хуваагдлын тодорхой шатанд ямар ч эд эртхэн болон хувирах онцгой чадвартай эсүүд бий болдог байна. Энэ онцгой эсийг ES cell (Embryonic stem cell) буюу үр хөврөлийн үүдэл эс гэдэг. Манай хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр хялгасан эс, суурь эс , язгуур эс, гол эс, тулгуур эс, ургал эс хэмээн янз бүрээр нэрлэж байгаа боловч анагаахын шинжлэх ухааны хэвшсэн хэллэг нь үүдэл эс юм. Үүдэл эсийг орос-америкийн эрдэмтэн, биологч, физикч А. Максимов цусны эсийн судалгаа хийж байх явцдаа 1908 онд анх илрүүлсэн байдаг.

Үр хөврөлийн үүдэл эсүүд нь цаашид хуваагдан тархи, зүрх, яс, арьс зэрэг төрөл бүрийн эрхтэнг бий болгодог. Нэгэнт эд эрхтэнгүүд үүсэн бий болж хүний бие бүрэлдэн тогтсон тохиолдолд дахин үүдэл эс бий болох шаардлагагүй мэт санагдаж болох юм. Тэгвэл насанд хүрсэн хүний биед ч бас үүдэл эсүүд агуулагдаж байдгийг 1950-аад оны үед эрдэмтэд нээсэн байна. Хамгийн анх чөмөг болон цусны үүдэл эсийг нээсэн бол сүүлд тархи, булчин зэрэг бүхий л эд эрхтэнд ч бас тэдгээрийн шинж чанарыг агуулах үүдэл эсүүд байдгийг илрүүлжээ. Хүн болон амьтны бие махбод нөхөн төлжих чадвартай байдаг. Цус, яс, булчин гээд ихэнх эд эрхтэний зарим эсүүд  үхжиж байхад өөр бусад эсүүд тасралтгүй хуваагдан үржиж, нөхөн сэргээгдсэнээр хүн болоод амьтны амьд явах нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Эд эрхтний ингэж нөхөн төлжихөд биеийн бүхий л хэсэгт тархан байрлах үүдэл эсүүд голлох үүрэг гүйцэтгэдэг байна.

Насанд хүрэгчдийн үүдэл эс (Adult stem cell)-ийг нээснээс хойш түүний онцгой шинж чанарыг эмчилгээнд ашиглах талаар олон төрлийн судалгаанууд хийгдэж зарим төрлийн эм бүтээх, чөмөг шилжүүлэн суулгах зэргээр эмчилгээний аргууд бий болов. Харин сүүлийн жилүүдэд эрхтэн ургуулах чиглэлд үүдэл эс ашиглан нөхөн сэргээх болон гоо сайхны эмчилгээнд ашиглаж эхлээд байна. Ялангуяа Токио их сургуулийн профессор Окано Тэрүогийн 2000 оноос боловсруулж эхэлсэн үүдэл эсийг өсгөвөрлөх эсийн хуулдас (cell sheet)-ын аргаар хийгдсэн зарим төрлийн эмчилгээнүүд амжилттай хийгдэж байна. Лабораторын нөхцөлд үүдэл эсийг үржүүлэх тохиолдолд үүссэн эд эсүүд 5-10 микрон зузаантай байдаг бол эсийн хуулдасын аргаар тэдгээрийг холбогч материалаар холбон давхарлах замаар шаардлагатай зузаан бүхий эд эсийн хэсгийг гаргаж авдаг байна. Мөн шаардлагатай орчинг бүрдүүлснээр эсийн амьдрах чадварыг 100% хадгалж чадсан байна.

2007 онд Оосака их сургуулийн эрдэмтэд эсийн хуулдасын тусламжтайгаар зүрхний булчингийн үйл ажиллагаа сулрах (dilated cardiomyopathy) өвчний улмаас хиймэл зүрх залгуулсан өвчтний зүрхний үйл ажиллагааг бүрэн сэргээх мэс заслыг дэлхийд анх удаа хийв. Уг мэс заслаар 59 настай өвчтөн Шигэкүнигийн хөлийн гуяны булчингийн хэсгээс үүдэл эсийг ялган авч 0.1 мм зузаантай эсийн хуулдасыг ургуулан үйл ажиллагаа нь алдагдсан зүрхний булчингийн хэсгийг нөхжээ. 2008 оны 7 сар гэхэд мөн адил аргаар ургуулсан нүдний эвэрлэг бүрхүүл суулгах мэс заслыг 80 орчим хүнд амжилттай хийж гэрэл мэдрэх төдий хараатай байсан хүний хараа бүрэн сэргээсэн байна. Нүдний эвэрлэгийн эд эсүүдийг ургуулахын тулд тэдгээртэй адил төстэй шинж чанар бүхий амны салстын үүдэл эсийг ашигладаг. Мөн хортой, хоргүй хавдар зэрэг өвчний мэс л заслын үед өвчтөний ходоод, нарийн, бүдүүн гэдэс зэрэг дотоод эрхтний тайрагдсан хэсэгт үүссэн шархыг эсийн хуулдас ашиглан нөхөх эмчилгээ эмнэлгийн практикт нэвтрээд байна.

Сүүлийн жилүүдэд өндөр хөгжилтэй орнуудад үүдэл эсийн тусламжтайгаар гоо сайхны эмчилгээ хийх зарим шинэ төрлийн аргачлалууд амжилттай туршигдан, хэрэгжиж эхлээд байна. Ахимаг насны эмэгтэйчүүд үрчлээнээсээ салахын тулд арьсаа татуулах, огтлуулж багасгуулах, арьсны давхарга дор өөх шахуулах мэтийн төвөгтэй хэлбэрийн уламжлалт мэс ажилбарууд хийлгэдэг байсан бол шинэ аргаар үүдэл эс бүхий эмчилгээний шингэн тариулах төдийд залуу, толигор арьстай болох боломж бүрдэв. Хөх, өгзөгөө томруулахыг хүсвэл эд эрхтэнээ зүсүүлж силикон мэтийн гадны биет суулгуулах шаардлагагүй болоод байна.

Эдгээр төрлийн эмчилгээнд тухайн өвчтөний өөрийнх нь эд эсийг ашигладаг учир эд эсийн таарамжгүйн асуудал гардаггүй, эмчилгээ найдвартай явагдаж, хурдан хугацаанд хүндрэлгүйгээр эдгэрэх боломжтой нь дээр дурдсан эмчилгээний үр дүнгүүдээр нотлогдож байна. Гэхдээ үүдэл эст суурилсан эмчилгээний нэг гол дутагдалтай тал нь насжилт болон хүрээлэн байгаа орчны нөлөөллөөс шалтгаалан үүдэл эсийн нөхөн сэргээх чадвар мууддаг явдал юм. Үүнтэй холбоотойгоор эсийн нөхөн сэргээлт дутагдаж арьс үрчлээтэж унжих, тархины хэмжээ багасч хатингарших, дотоод эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа алдагдах зэргээр хөгшрөлтийн шалтгаан болдог байна. Өөрөөр хэлбэл өвчтний нас өндөр байх тусам үүдэл эст суурилсан эмчилгээний үр дүн муу байдаг. Үүнээс зайлсхийхийн тулд хүмүүсийг залуу байх үед нь тэдний биеэс үүдэл эсийг авч хадгалах эсийн банк байгуулах саналыг зарим эрдэмтэд санал болгож байна.

Харин насанд хүрэгсдийн бие эрхтэнд агуулагдах үүдэл эсүүд зөвхөн тухайн эрхтэний эсэд хувирах боломжтой байдаг учир өөр төрлийн эрхтэний эд эс ургуулах боломжгүй байдаг. Өөрөөр хэлбэл хүн насанд хүрэх үед үүдэл эсүүд аль хэдийн өөр өөр эрхтний эсэд хувирахаар програмчлагдсан байдаг гэсэн үг юм. Мөн зүрх, элэг, бөөр зэрэг эд эрхтэнг бүхлээр нь ургуулах асуудал дөнгөж судалгааны эхлэлийн шатанд байна. Үр хөврөлийн эсээс эрхтэн ургуулах боломжтой бөгөөд энэ нь хулгана зэрэг амьтадад амжилттай туршигдаад байгаа юм. Бүр 1960-аад оны үеэс амьтны үр хөврөлийн үүдэл эсийг ялгах арга боловсруулагдсан байдаг боловч хүний хувьд ёсзүйн асуудлаас хүлээн зөвшөөрөгддөггүй, зарим тохиолдолд сөрөг зорилгоор ашиглагдаж гэмт хэргийн шинж чанартай үр дүнд хүргэх магадлалтай учир ийм төрлийн судалгаанууд бодит амьдралд нэвтрэх магадлал багатай юм.

үргэлжилнэ... (iPS эс гэж юу вэ)