Дэлгэцийн шинэ технологи

Уран зөгнөлт кино, зохиолд дүрслэгдэн, тухайн үед биелэгдэх эсэхийг нь төсөөлөхөд ч бэрх мэт санагдах зүйлс техник технологийн дэвшлийн ачаар бодит амьдралд биелэлээ олсон тохиолдол цөөнгүй байдаг. Магадгүй та бидний зарим нь ердийн мэт харагдах шилэн дээр зурагтын нэвтрүүлэг үзэх, толин дээрээ дэлгэц асааж бие биенийхээ дүрсийг харан алс зайд байгаа хүнтэй ярилцах зэргийг киноноос харсан байгаа. Тэгвэл дэлгэцийн ийм шинэ технологийн хөгжлийн эхний үр дүнг агуулсан бүтээгдэхүүнүүд аль хэдийн хэрэглээнд шилжиж эхэлсэн байна. Ингээд бидний мэдэх плазм, шингэн кристалл дэлгэцийн дараагийн шатны технологи болох органик LED (OLED-Organic light emitting diode) дэлгэцийн тухай товч танилцуулья.

OLED гэж юу вэ?

Цахилгаан гүйдэл болон цахилгаан орны нөлөөгөөр биетээс гэрэл ялгарах үзэгдлийг Electroluminescence гэдэг. Энэ үзэгдлийн үед электрон болон нүхний харилцан үйлчлэлийн нөлөөгөөр илүүдэл электронууд болон түүнд агуулагдах энерги гэрлийн энергид хувирч биетээс гэрэл цацардаг. Биетэд илүүдэл энерги бий болгох аргаас хамааруулан гэрэл цацруулалтыг цахилгаан (LED), дулаан (улайсах чийдэн), химийн болон механик үйлчлэлийн хэмээн ангилдаг. Сүүлийн жилүүдэд эрчим хүчний хэмнэлттэй, халалт үүсгэдэггүй, төрөл бүрийн гоёмсог гэрлийн эффект гаргаx чадвар бүхий LED гэрлийн технологи гэрэлтүүлэг болон электрон төхөөрөмжүүдэд эрчимтэй нэвтэрч байна.
Органик материалыг гэрэл цацруулах биет болгон ашигласан төхөөрөмжийг ОLED гэнэ. ОLED-ийн үндсэн бүтэц нь xоёр электродын хооронд гэрэл үүсгэх органик давхаргыг холбосон байдаг бөгөөд энэ нь гэрэл ялгаруулах диод (LED)-той төстэй байгааг үндэслэн органик LED хэмээн нэрлэжээ. Үндсэн зарчим нь хоёр электродын хооронд цахилгаан гүйдэл гүйлгэх замаар илүүдэл энерги бий болгож органик давхаргаас гэрэл цацруулах явдал юм.

Органик материалын тухай

OLED-д цахилгаан дамжуулах чадвар бүхий полимер төрлийн органик материалыг ашигладаг бөгөөд ерөнхийд нь өндөр (ӨМН) болон бага молекулт нэгдэл (БМН) хэмээн ангилдаг. Анх БМН-ийн гэрэл цацруулах шинж чанарыг ашиглан, туршиж байсан боловч сүүлийн үед ӨМН-ийг ашиглан илүү онцлог шинж чанар бүхий органик материалыг үйдвэрлэж байна. Эдгээр нэгдлүүдийн гэрэл цацруулах зарчим адил боловч материалыг үйлдвэрлэх арга нь ялгаатай юм. БМН-ийг вакум орчинд ууршуулах аргаар үйлдвэрлэдэг бөгөөд молекулийг уурын төлөвт оруулах хэмжээний өндөр температур шаарддаг ба температурын тохируулга хийхэд хүндрэлтэй байдаг. Үүнээс шалтгаалан бүтээгдэхүүнийг том овор хэмжээтэйгээр үйлдвэрлэх боломж хязгаарлагдмал байдаг байна.

Харин ӨМН-ийг хайлуулан шингэн хэлбэрт оруулах боломжтой бөгөөд хуйлмал хэлбэрээр үйлдвэрлэн электрон сүлжээний схемийг хэвлэснээр үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх, инкжет технологийг ашиглах боломжтой юм. Мөн үйлдвэрлэлийн өртөг харьцангуй хямд, нам температурт үйлдвэрлэх учир хуванцар ялтасанд суурилуулан уян хатан дэлгэц хийх боломжтой юм.

OLED дэлгэцийн онцлог

Дэлгэцийн өнгө ялгаруулах үндсэн 3 янзын арга ашиглагддаг байна. Үүнд 1. Улаан, ногоон, хөх гурван өнгийн органик элемэнтүүдийг ашиглан хооронд нь хамааралгүйгээр тус тусад нь гэрэл ялгаруулах (бие даасан гурван өнгийн арга), 2. Зөвхөн хөх өнгийн гэрлийг ялгаруулаx, хувиргагч ялтас ашиглан ногоон, улаан өнгөд хувиргах (өнгө өөрчлөх арга), 3. Органик элементээс зөвхөн цагаан өнгийг ялгаруулж гэрлийн шүүлтүүрээр улаан, ногоон, хөх өнгөд задлах (гэрлийн шүүлтүүрийн арга).

Ашигтай тал:

Нимгэн хальсан бүтэц бүхий дэлгэцийн органик материал нь өөрөөсөө гэрэл ялгаруулах учир электрон цацрагт хоолойт (CRT) болон шингэн кристал (LCD) дэлгэцтэй адил арын гэрэлтүүлэгч зэрэг нэмэлт нэмэлт эд ангиуд шаардлагагүй бөгөөд энэ хэмжээгээр дэлгэцийг хэдхэн мм хэмжээтэй нимгэн болгох ба эрчим хүчний хэрэглээний хувьд LCD дэлгэцтэй харьцуулахад 40 хүртэлх хувиар бага байх юм.
Одоогоор худалдаалагдаж байгаа Sony XEL-1 20 инчийн телевизорын дэлгэцийн зузаан 3мм, дэлгэцийн панелийн зузаан 0.3мм байна.
Мөн плазм болон LCD дэлгэцтэй харьцуулахад гэрэлтэлт илүү тод (контрастын харьцаа 1000000:1), дүрсний ялгарал, дэлгэцийн нягтралаар илүү, үйлдвэрлэлийн өртөг 20-50 хувь хямд байх юм. LCD дэлгэцийн хариулах хугацаа (response time) харьцангуй удаан буюу 2мс байдаг бол OLED дэлгэцэнд 0.01мс байна. Одоогийн байдлаар энэ технологийг телевизор болон зарим төрлийн аудио видео төхөөрөмжид ашиглаж байна. Хэдхэн жилийн дараа уян хатан дэлгэц үйлдвэрлэлд шилжсэнээр телевиз, видео төхөөрөмж болон дүрст холбооны хэрэгслийг хувцас, нүдний шил, бусад эд зүйлсэд байрлуулах, бугуйн цагны хэлбэрээр ашиглах гэх мэт дэлгэцийн технологийн олон төрлийн шинэ хэрэглээ бий болох юм.

Дутагдалтай тал
Одоогоор OLED дэлгэцийн хамгийн гол дутагдалтай тал нь органик материалын ашиглалтын хугацаа бага байгаа явдал юм. Ашиглалтын хугацаа ойролцоогоор 14000 цаг (өдөрт 8 цаг ажиллуулахаар тооцоход 5 - 8 жил) байгаа нь LCD дэлгэцийнхээс (дунджаар 60000 цаг) хэд дахин богино бөгөөд зохион бүтээгчид энэ хугацааг уртасгах, дэлгэцийн хэмжээг томруулах
асуудалд голлон анхаарлаа хандуулж байна. Сүүлийн үеийн судлагаагаар 40000 цаг ашиглалтын хугацаа бүхий органик материал гаргаж авсан. Мөн органик материал нь усны нөлөөгөөр амархан гэмтдэг бөгөөд үүнээс сэргийлэх зорилгоор хамгаалалтын бүрхүүл ашигладаг. Энэ нь хэт уян хатан дэлгэц бүтээх боломжийг хязгаарлах магадлалтай.

OLED дэлгэцийн он дарааллын хуудаснаас

Анх 1987 онд Кодак компаний C.W.Tang, S. Vanсlyk нар лабораторийн нөхцөлд БМН ашигласан OLED дэлгэцийг бүтээж туршсан. 1990 оноос Кэмбрижийн их сургуулийн судлагааны баг "Cambridge Display Technology" (CDT) үйлдвэрт туршилтын журмаар үйлдвэрлэж эxэлсэн байна.

Самсунг Электроникс компани 2005 онд анхны OLED дэлгэц бүхий 40 инчийн телевизор зохион бүтээж танилцуулсан (FPD International 2005) байна.

2007 оны 5 сард Сони компани 0.3 мм зузаантай, 2.5 инчийн уян хатан дэлгэц зохион бүтээж танилцуулсан байна.

2007 оны 12 сараас Сони компани OLED дэлгэц бүхий 11 инчийн телевизор үйлдвэрлэн худалдаалж эхэлснээр ийм дэлгэц бүхий электрон бүтээгдэхүүнүүд олон төрлөөр, их хэмжээгээр үйлдвэрлэгдэх эхлэл тавигдсан юм.

Ирээдүйн мэс засалч - бичил робот

Ойрын ирээдүйд үрэл хэлбэрийн бичил роботууд зарим төрлийн мэс заслыг гүйцэтгэх боломжтой болох гэнэ. Робот судлал болон оюун ухаант системийн ETH Zurich хүрээлэнгээс нийтлүүлсэн өгүүлэлд мэс заслын бичил роботын зарим боломжит хувилбарыг танилцуулсан байна. Мэс заслын үйл ажиллагаа нь хүний биед аль болох бага шарх, гэмтэл үүсгэх технологид (жишээ нь дурангийн мэс засал) аажимаар шилжиж байгаа ба энэ үйл явцад бичил роботууд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.

Scuola Superiore Sant’Anna их сургууль болон ETH Zurich хүрээлэнгийн хамтран хэрэгжүүлж буй ARES төслөөр хоол боловсруулах замын эрхтнүүдийн эмчилгээ, оношлогоонд ашиглагдах бичил роботыг ердийн капсулаас томгүй хэмжээтэй болгохыг зорьж байна. Үүнтэй төстэй үрэл хэлбэрийн бичил дуран (жишээ нь саяака дуран) 2000 оноос зохион бүтээгдэж, оношлогоо болон сургалтад өргөнөөр ашиглагдаж байгаа ба хоол боловсруулах замын эрхтнүүдээр дамжин өнгөрөхдөө 1000 орчим гэрэл зураг авах хүчин чадалтай боловч одоогоор түүнийг дурын чиглэлд хөдөлгөж удирдах боломжгүй байгаа юм.

Энэ чиглэлээр ARES төслийн эрдэмтэд зарим нэг амжилт олж бичил роботыг удирдахад хялбар шавьж хэлбэрийн хөлтэйгээр зохион бүтээж хөгжүүлж байна. Ирээдүйд эдгээр роботууд нь хоол боловсруулах замын эрхтнүүдийн гэмтсэн болон өвчилсөн хэсгийг өндөр нарийвчлалтайгаар тодорхойлохын зэрэгцээ шинжилгээнд шаардагдах эд эсийн дээж авах боломжтой болох юм. Робот судлаачдын анхаарлыг татаж байгаа бас нэг чиглэл нь электрон системийн овор хэмжээг багасгах асуудал юм. Эрчим хүч үүсгүүр (баттереи)-ийг оролцуулаад иж бүрдэл роботын хэмжээ хэдхэн мм байх шаардлагатай. Бичил дурангийн хувьд энэ нь аль хэдийн биелэлээ олсон байгаа бөгөөд батерей нь нийт овор хэмжээны 60 хүртэлх хувийг эзэлж байна.

ETH Zurich хүрээлэнгийн докторант Zoltan Nagy, бичил роботыг удирдах хэсэг, дээж авах хэсэг, эрчим хүчний эх үүсвэр гэх мэт өөр өөр үүрэг зориулалт бүхий хэд хэдэн хэсгээс бүрдэх "робот-үрлүүд" (дээрх зураг) хувилбарыг санал болгож байгаа юм. Үрлүүдийг тус тусад нь ямар нэгэн зовиургүйгээр залгих боломжтой бөгөөд залгигдсаны дараа автоматаар өөр хоорондоо цуваа болон залгагдаж шаардлагатай үйл ажиллагааг гүйцэтгэх чадвар бүхий бичил роботын систем бүрдэх юм. Түүний судлагаагаар үрлүүдийг соронзон системийн тусламжтайгаар залгах бөгөөд туршилтын дууриамал ходоодонд 75 хувийн амжилттай туршсан байна. Гэхдээ эрчим хүчний үүсгүүрийн зарим асуудал шийдэгдээгүй, соронзон системийн био нийцэмж тодорхойгүй байгаа зэргээс шалтгаалан хүний биед турших, хэрэглэх хүртэл багагүй хугацаа шаардагдах юм.


(эx үүсвэр; ScienceDaily
)

Sony Rolly - шинэ хэлбэрийн аудио тоглуулагч

Сони компани Rolly хэмээх шинэ загварын аудио тоглуулагчийг 2008 оны 12 сараас эхлэн худалдаалж эхэлсэн байна. Уг тоглуулагчийн онцлог нь зөвхөн дуу сонсгох бус дууны аялгуунд зохицон LED гэрлийн өнгийг өөрчилж, бүжиглэх мэт хөдөлгөөн хийдэг юм. Одоогоор 2МБ санах ойтойгоор үйлдвэрлэж байгаа бөгөөд bluetooth ашиглан гар утас болон компьютерээс удирдан ажиллуулах боломжтой юм байна.

Олон дахин цэнэглэх баттерейн хүчин чадлын хувьд зөвхөн дуу тоглуулах тохиолдолд 5 цаг, дуу болон хөдөлгөөнийг зэрэг тоглуулах тохиолдолд 4 цаг тасралтгүй ажиллах хүчин чадалтай бөгөөд баттерейг оролцуулаадтоглуулагчийн нийт жин 300гр юм. Тоглуулагчийн дотор хөдөлгөөнийг удирдах 6ш жижиг хэлбэрийн хөдөлгүүр агуулсан бөгөөд стерео спийкертэй юм байна. Одоогоор японы дэлгүүрүүдэд 40 мянга орчим иений үнэтэйгээр худалдаалагдаж байна.




Роботын аюул заналхийлж байна

Сүүлийн үед эрчимтэй хөгжиж байгаа цэрэг-дайны роботын судалгааны ололтууд нь хүн төрөлхтөнд шинэ аюул занал учируулж байгааг Sheffield-ийн их сургуулийн эрдэмтэд анхааруулж байна. Олон улс орнуудын роботын судалгаа, шинжилгээний салбарууд аль хэдийн ширүүн өрсөлдөөнд орж эхэлсэн бөгөөд бөмбөг дэлбэлэн амиа золиослогчдыг орлох чадвартай робот-зэвсэг бүтээгдэхэд ойрхон байна.

Одоогоор энэ салбарт тэргүүлж буй АНУ-ын "Автомат жолоодлогот замын систем" (Unmanned Systems Roadmap, 2007-2013) төслийн хүрээнд 2010 онд 4 тэрбум доллар зарцуулахаар төлөвлөсөн ба энэ төсөл хэрэгжих нийт өртөг нь 24 тэрбум долларт хүрэх төлөвтэй байна. 2006 оны 10 сараас хойш Иракийн нутаг дэвсгэрт л гэхэд 4000 гаруй робот ажиллаж, нийт 400000 орчим цагийн автомат үйл ажиллагаа явуулсан бөгөөд ихэнхдээ хүний амийг хөнөөх зорилгод ашиглагджээ. Мөн зарим эрдэмтдийн төсөөлж байгаагаар 2020 он гэхэд АНУ-ын зэвсэгт хүчний 30 орчим хувийг робот техник бүрдүүлэх төлөвтэй байна.

Европийн болон Канад, Өмнөд солонгос, Өмнөд африк, Сингапур, Израйл гэх мэт бусад улс орнууд ч робот-зэвсгийн хөтөлбөрт анхаарлаа хандуулж, Хятад, Орос, Энэтхэг улсууд алсын удирдлагатай, байлдааны агаарын тээвэрлэгчийн судалгааг эрчимжүүлж байна. АНУ-ын батлан хамгаалах яамны илтгэлд дурдсанаар энэ чиглэлд Хятад улсын бодит хүчин чадал тодорхойгүй байгаа боловч робот-зэвсгийн судалгаа явуулахад хангалттай нөөц бололцоо бүхий дэд бүтэцтэй гэдгийг хүлээн зөвшөөрч байгаа юм.

Sheffield их сургуулийн проффессор Sharkey BBC-д өгсөн ярилцлагадаа; "Шинэ төрлийн робот-зэвсгүүд нэгэнт зохион бүтээгдсэн тохиолдолд түүнийг хувилж олшруулахад маш хялбархан. Робот сонирхогчдын зах зээлд зориулсан нэг загварын бүтээгдэхүүнүүдийн үнэ жил ирэх тутам буурч байгаа бөгөөд GPS замчлал бүхий автомат жолоодлогот, зөгий хэлбэрийн роботыг 250-хан доллараар бүтээх боломжтой болсон. Мөн уламжлалт зэвсгийн хэрэглээний өсөлт болон түүнтэй холбоотой ёсзүйн асуудлуудад олон хүн сэтгэл зовниж байгаа. Террористуудад эдгээр нөхцөл байдлыг өөрсдийн зорилгод ашиглах нь зөвхөн цаг хугацааны л асуудал болоход ойрхон байна" гэжээ.


(эx үүсвэр; ScienceDaily
)

Хөргүүртэй хувцас

Xөргүүртэй хувцас зохион бүтээх судлагааны ажлыг Сони компани 1998 оноос хийж эхэлсэн бөгөөд анх усан хөргөлтийн систем ашиглаж туршиж байсан байна. Уг хувцасны зохион бүтээлт, сайжруулалтад 6 жил орчим хугацаа зарцуулж, 2005 оны 4 сараас японы Күүчофүкү компани үйлдвэрлэн худалдаалж эхэлсэн юм.

Хувцасны хөргүүрийн гол зарчим нь хөлсний ууршилтаас ялгарах дулааныг агаарын урсгалаар хөөж зайлуулснаар арьсны гадаргуу орчимын температурыг тогтмол байлгах явдал юм. Xөлсний ууршилтаас ялгарах дулааныг хөөж зайлуулахын тулд xүний биеийн гадаргуугийн дагуух агаарын урсгалыг хангалттай хэмжээнд байлгах шаардлагатай бөгөөд xувцасанд байрлуулсан жижиг оврын сэнсний тусламжтайгаар хүчтэй агаарын урсгал бий болгоно.

Цахилгаан үүсгүүрийн хувьд ердийн баттереи ашиглах ба маш бага эрчим хүчээр хамгийн оновчтой хөргөлт явуулах боломжтой юм. Хятад улсад үйлдвэрлэгдэн худалдаалж байгаа нэгэн төрлийн хувцасаар жишээ авахад хөргүүрийн сэнсийг ажиллуулахад олон дахин цэнэглэх Ni-MH баттереи (1.2V, 300mAh, 2ширхэг, 300-500 удаа цэнэглэгддэг) ашиглах ба нэг удаагийн бүрэн цэнэглэлтээр 5-8 цаг тасралтгүй ажиллах боломжтой юм.

Хөргүүртэй хувцасыг зуны цагт ил задгай болон өндөр температуртай ажлын нөхцөл, спорт, аялал гэх мэт олон төрлийн зориулалтаар үйлдвэрлэж байгаа ба сүүлийн үед оффис болон өдөр тутмын хэрэглээнд зориулан сайжруулсан загварууд худалдаалагдаж эхэлсэн байна. Мөн Күүчофүкү компани энэ технологийг ашиглан автомашины суудал болон ердийн сандлын хөргүүртэй бүрээс, хөргүүртэй ор зэргийг үйлдвэрлэн худалдаалж байна.


Тоёото Приусын борлуулалт эрс нэмэгдэв

Тоёота компаний мэдээлж байгаагаар 5-р сарын 18-наас япон улсын зах зээлд худалдаалж эхэлсэнээс хойш гуравхан долоо хоногийн хугацаанд зарагдсан хосломол хөдөлгүүрт (hybrid) шинэ загварын Приус машины тоо 140 мянгад хүрч бүтэн жилийн турш худалдаалахаар төлөвлөж байсан хэмжээнээс (120 мянга) давсан байна.
Тус компаний үйлдвэрлэл энэ загварын машины борлуулалтын огцом өсөлтийг гүйцэхэд хүндрэлтэй байгаа бөгөөд Айчи мужид байрлах үйлдвэрийнхээ ажилчдын тоог 20-30 хувиар буюу 1000 хүнээр нэмэгдүүлэн ажлын цагийг уртасгаж, жилийн хугацаанд 600 мянган ширхэг Приус машин үйлдвэрлэхээр төлөвлөж байна. Эдгээр машины 40 хувь японы зах зээлд, үлдэх 60 хувь нь гадаадын зах зээлд худалдаалагдах юм.

Шинэ загварын Приус машин нь 1л шатахуунаар 38 км зам туулах чадалтай бөгөөд шатахуун зарцуулалтаар дэлхийд хамгийн бага үзүүлэлттэй, үнийн хувьд ч ижил төрлийн машинууд дундаа хамгийн хямдханд тооцогдож байна. Одоогоор японы зах зээлд энэ машин 2 сая орчим иенээр худалдаалагдаж байгаа ба экологид сөрөг нөлөө багатай, татвар болон зарим төрлийн хөнгөлөлтөд хамрагддаг учир хэрэглэгчдийн таашаалд илүү нийцдэг юм.

Приус загварын машиныг 2003 оноос худалдаалж эхэлсэн бөгөөд 2008 онд японы дотоодын зах зээлд 73 мянган ширхэг зарагдсан нь өмнөх оны үзүүлэлттэй харьцуулахад 25 хувь нэмэгдэж байсан байна.


(эх үүсвэр; yahoo news, carview)